نگاهي به صنعت دستي  حصير بافي  در استان يزد



یزدفردا :جبر محيط از ديرباز مردم كوير را مجبور به استفاده ازهمه امكانات موجود در اطراف خود نموده‌است.

استفاده از شاخ و برگ درختاني مثل بيد ، انار و خرما براي تهيه برخي از ملزومات زندگي يكي از از اين راهها به شمار مي‌رود.

از قديم‌الايام در هر منطقه‌اي كه نخلستان‌هاي خرما وجود داشته "حصير بافي" نيز در كنار آن رواج داشته است ،ولي بايد گفت كه‌هيچگاه حصيربافي به عنوان حرفه اصلي مردم مطرح نبوده و همواره كشاورزان به اين كار دستي مبادرت ورزيده‌اند.

حصير بافي به عنوان يكي از قديمي‌ترين صنايع بومي دستي مردم يزد ، كاري جنبي و بخشي از اوقات فراغت آنان را پر كرده‌است.

به دليل وجود نخلستان‌هاي خرما در شهرستان بافق و اردكان ، اين شغل نيز به موازات شغل كشاورزي در اين مناطق رواج داشته‌است.

هنوز هم با وجود آن كه از ميزان آن بسيار كاسته شده ولي كم و بيش بخصوص در بين زنان رواج دارد و در كنار فعاليت‌هاي زندگي به آن مي‌پردازند.

به هنگام عبور از محله‌هاي قديمي اين شهرها و نيز روستاهاي اطراف مي‌توان زناني را مشاهده كرد كه در كنار كوچه‌ها به حصير بافي مشغول هستند.

آنان در فصل زمستان بيشتر در حوالي صبح و در فصل تابستان بيشتر عصرها در داخل منزل يا كوچه محله خود گردهم آمده و در كنار حرف و صحبت‌هاي خودماني به حصير بافي مي‌پردازند.

براي فعاليت در حرفه سنتي " حصير بافي " ، از مواد اوليه آن كه از درخت خرما بدست مي‌آيد استفاده مي‌شود.

برگ درخت خرما كه به دو نوع " مغ " و " پيسك " تقسيم مي‌شود از مهمتربن مواد اوليه حصير بافي است.

" پيسك " ( ‪ ( PEESK‬همان برگ‌هاي اطراف درخت خرماست كه عمر بيشتر دارند و " مغ " ( ‪ ( MAJH‬برگ‌هاي مياني درخت است كه تازه رويده‌اند و از ظرافت بيشتري برخوردارند.

" سيس "(‪ ( SEES‬رشته اليافي است كه در اطراف تنه درخت و قسمتي كه‌برگ ها مي رويند ، رشد مي‌كند و از اين الياف براي مصارف گوناگون استفاده مي‌شود.

طناب ضخيمي كه در اصطلاح محلي به ( سازو ) معروف است از به هم تنيدن اين رشته‌ها به دست آمده و همچنين براي بافت محصولي به نام " پا دري " نيز از اين الياف استفاده مي‌شود.

توليد محصولات حصيري از ني‌هاي نازكي كه در اطراف رودخانه مي‌رويند و به نام حصير هم خوانده مي‌شدند معمول بوده و امروزه از اين ني‌ها براي ساختن محصولات بسيار ظريف سفارشي استفاده مي‌شود.

انجام كار حصير بافي شامل شش مرحله است كه به ترتيب چيدن برگ‌ها ، خيساندن ، جدا كردن پرهاي برگ‌ها از شاخه‌ها ، رنگ آميزي ، بافتن حصير و مراحل تكميلي است.

محصولات حصيري از تنوع نسبي برخوردارند و اين به علت كاربردهاي گوناگوني است كه اين محصولات داشته‌اند و قبل از توليد محصولات مشابه پلاستيكي همه در نوع خود بهترين نمونه به شمار مي‌رفتند.

در حال حاضر توليد بعضي از انواع اين محصولات به كلي منسوخ شده ولي برخي ديگر هنوز كم و بيش رواج دارد.

" باد بزن " ، " كلاه " ، " فرش حصيري " ، " جارو " ، " درب كوزه " ، " كشكدان " ( ظرف كوچك حصيري درب دار ) ، " زنبيل " ( سبد ) " ، " پادري " ، " جلدت " ( كيسه‌هاي حصيري براي نگهداري خرما ) و " سازو " ( طناب‌هاي ضخيم با سيس خرما ) از مهمترين اين محصولات است.

براي توليد محصولات ظريفي مانند كلاه و بادبزن در بيشتر مواقع تزئيناتي نيز به كار مي‌رود كه معمولا از پرهاي رنگ شده استفاده مي‌شود.

با وجود گسترش زندگي شهرنشيني و توليد و ورود محصولات مختلف ، همچنان صنعت دستي " حصير بافي " با همت مردان و زنان سخت كوش ديار مومن پرور استان يزد به حيات خود ادامه مي‌دهد.

معرق ، منسوجات ، سفال ، سراميك ، خاتم ، قلم‌كاري ، چاقوسازي ، زرگري ، گيوه بافي ، احرامي ، جاجيم ، مسگري ، گليم ، طلاسازي ، نقاشي روي چرم ، سوزن دوزي ، شعربافي ، دارايي بافي ، زيلو و قالي بافي از جمله صنايع دستي استان يزد است

یزدفردا

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا